Hạ tầng hàng hải có chuyển biến mạnh mẽ sau khi thực hiện Quy hoạch hệ thống cảng biển đến năm 2020, định hướng đến 2030.

Hình thành các cảng cửa ngõ kết hợp trung chuyển quốc tế

Bộ GTVT vừa có văn bản gửi Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà và Thủ tướng Chính phủ về việc hoàn thiện Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tăng trưởng bình quân hàng thông qua cảng biển cả nước đạt 8,4 %/năm giai đoạn 2017 – 2021

Theo Bộ GTVT, thực hiện Quy hoạch hệ thống cảng biển đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và điều chỉnh phê duyệt, kết cấu hạ tầng hàng hải đã có bước phát triển mạnh mẽ.

Cụ thể, đã hình thành các cảng cửa ngõ kết hợp trung chuyển quốc tế tại khu vực phía Bắc (Hải Phòng) và phía Nam (Bà Rịa – Vũng Tàu). Các bến cảng được đầu tư chiều sâu, ứng dụng khoa học công nghệ nên lượng hàng thông qua vượt công suất thiết kế. Cá biệt, có khu bến cảng Cát Lái đạt 1,3 – 1,5 công suất thiết kế.

Đến năm 2020, thị phần vận tải hàng hóa của lĩnh vực hàng hải chiếm 23,17% toàn ngành so với mục tiêu đặt ra trong Chiến lược phát triển GTVT Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2035 là 9 – 14% (vượt 166 – 257%). Mức tăng trưởng bình quân hàng thông qua cảng biển cả nước đạt 8,4 %/năm giai đoạn 2017 – 2021.

Hàng hải cũng là lĩnh vực duy nhất tăng trưởng trong 5 lĩnh vực GTVT trong năm 2020 dù chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Tổng lượng hàng hóa thông qua cảng biển năm 2020 đạt 692,2 triệu tấn so với mục tiêu quy hoạch 640 – 680 triệu tấn (gấp khoảng 8,4 lần năm 2000), đạt mức tăng trưởng 13,3%/năm giai đoạn năm 2015 – 2020.

Trong đó, tăng trưởng hàng container giai đoạn 2017-2021 đạt mức 3,5% về tấn (thấp hơn so với tăng trưởng hàng hóa tổng thể là 8,36%) và 9,91% về Teu. Hàng khô (hàng tổng hợp, hàng rời) tăng trưởng đạt 15,34%.

Cả nước đã thiết lập được 34 tuyến vận tải, gồm 11 tuyến nội Á, 3 tuyến đi châu Âu, 20 tuyến đi châu Mỹ, vượt trội hơn các nước khu vực Đông Nam Á (chỉ sau Malaysia và Singapore).

Theo báo cáo “Chỉ số hoạt động cảng năm 2021” (CPPI 2021) của Ngân hàng Thế giới và Hãng tin Tài chính S&P Global Market Intelligence, cụm cảng Cái Mép được xếp hạng thứ 11 trên tổng số 370 cảng/cụm cảng container hoạt động tốt nhất toàn cầu (theo cách tính thống kê trung bình 5 nhóm kích cỡ tàu) – tăng 38 bậc so với năm 2020 và xếp thứ 13 về chỉ số “administrative approach” (theo cách tính kỹ thuật, cho trọng số cao hơn cho kích cỡ tàu phổ biến ở cảng đó) – tăng 5 bậc so với năm 2020. Ngoài cụm cảng Cái Mép, cảng Vũng Tàu của Việt Nam cũng đạt thứ hạng 37/370 theo cách tính kỹ thuật.

Hơn 173.000 tỷ vốn ngoài ngân sách đầu tư cho hàng hải

Tính đến tháng 10/2022, cả nước có 296 bến cảng, chiều dài khoảng 107 km cầu cảng (gấp 5 lần năm 2000). Đồng thời, đã hình thành các cảng cửa ngõ quốc tế tại khu vực phía Bắc và phía Nam, cũng như tiếp nhận thành công tàu container đến 145.000 tấn tại khu bến Lạch Huyện (Hải Phòng), đến 214.000 tấn tại khu bến Cái Mép (Bà Rịa – Vũng Tàu).

Các bến cảng chuyên dùng cũng được phát triển và tiếp nhận được nhiều tàu trọng tải lớn. Các bến chuyên dùng quy mô lớn gắn với các khu công nghiệp, liên hợp luyện kim, lọc hóa dầu, trung tâm nhiệt điện than tiếp nhận tàu đến 200.000 tấn, hàng lỏng đến 150.000 tấn (tàu xuất sản phẩm), dầu thô đến 320.000 tấn, cơ bản đã đạt được các mục tiêu quy hoạch đến năm 2020.

Đáng chú ý, trong sự phát triển của lĩnh vực hàng hải phải kể đến nguồn vốn đầu tư có từ nguồn ngân sách Nhà nước và huy động ngoài ngân sách.

Theo Bộ GTVT, với những chính sách mở về đầu tư, thời gian qua cảng biển Việt Nam đã thu hút được các doanh nghiệp đầu tư cảng biển, nhà đầu tư là các nhà khai thác cảng chuyên nghiệp, các hãng tàu lớn của thế giới tham gia đầu tư xây dựng và vận hành khai thác cảng.

Kết quả, vốn đầu tư giai đoạn 2011 – 2020 khoảng 202 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 20,6% tổng vốn đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông.

Trong đó, nguồn vốn ngoài ngân sách huy động đầu tư cho lĩnh vực hàng hải khoảng 173,4 nghìn tỷ, xấp xỉ 86% tổng vốn đầu tư.

Từ đây, Bộ GTVT nhấn mạnh, việc triển khai các quy hoạch có tính kỹ thuật, chuyên ngành nhằm cụ thể hóa Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển là điều cần thiết để hệ thống cảng biển phát triển đồng bộ, liên tục trong quy hoạch tổng thể, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Đồng thời, đưa nước ta hội nhập sâu rộng và đủ sức cạnh tranh trong hoạt động cảng biển với các nước trong khu vực và trên thế giới, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Theo: Báo Giao thông